Tài chính là một lĩnh vực quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Nó có tác động mạnh mẽ và đến mọi khía cạnh của nền kinh tế và xã hội. Vậy tài chính là gì? Bản chất và chức năng của tài chính ra sao? Để hiểu rõ hơn về chủ đề này, chúng ta cùng tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây của TOPI nhé!
Tài chính doanh nghiệp là nhân tố quan trọng phát triển kinh tế
Tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn vốn cho doanh nghiệp, hỗ trợ các hoạt động sản xuất, mở rộng kinh doanh và đầu tư vào các dự án mới. Bằng cách sử dụng tài chính hiệu quả, doanh nghiệp có thể giảm chi phí lãi vay và tối ưu hóa cơ hội tăng lợi nhuận. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn đóng góp vào sự phát triển và tăng trưởng của nền kinh tế nói chung.
Tài chính doanh nghiệp cũng được coi là công cụ giúp hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ và hiệu quả hơn nữa nhờ khả năng cân đối mua và đề ra mức bán hàng hoá, dịch vụ và cổ phiếu hợp lý trên thị trường. Dựa trên số liệu tài chính được tổng hợp mỗi ngày, các chủ doanh nghiệp dễ dàng nắm bắt được tình hình hoạt động đang diễn ra tại doanh nghiệp và điều hành hoạt động kinh doanh.
Ở Việt Nam, tài chính có ba chức năng chính.
Tài chính giúp doanh nghiệp huy động vốn thông qua các phương tiện như phát hành cổ phiếu, trái phiếu, và vay mượn từ ngân hàng. Điều này giúp đảm bảo nguồn lực tài chính để thực hiện các dự án và hoạt động kinh doanh.
Huy động vốn có thể hiểu là việc mỗi cá nhân cần tìm kiếm nguồn tiền bằng cách đi làm thuê, vay mượn hoặc sử dụng các dịch vụ tín dụng,… Các phương thức này đơn giản là biểu hiện của chức năng huy động trong lĩnh vực tài chính. Ngoài ra, việc huy động vốn cũng phụ thuộc vào bối cảnh kinh tế: Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, quá trình huy động vốn sẽ diễn ra nhanh chóng hơn.
Chức năng phân phối của tài chính thể hiện trong việc cung cấp nguồn lực tài chính từ những cá nhân, tổ chức hoặc nguồn cung khác đến những nơi cần thiết trong xã hội. Chức năng này đảm bảo rằng nguồn lực tài chính được sử dụng một cách hiệu quả và công bằng để đáp ứng nhu cầu và mục tiêu của cộng đồng.
Trong doanh nghiệp, chức năng này liên quan đến cách mà nguồn lực tài chính được cấp phát và sử dụng để đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp diễn ra một cách hiệu quả, bao gồm quản lý ngân sách, quản lý vốn lưu động, quyết định đầu tư,…
Tài chính giúp doanh nghiệp giám sát và quản lý rủi ro tài chính, bao gồm việc đánh giá và quản lý các yếu tố như biến động lãi suất, tỷ giá hối đoái, và các rủi ro tài chính khác. Điều này đảm bảo ổn định và bền vững trong quản lý tài chính.
Chức năng giám sát không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì sự ổn định mà còn tạo ra một môi trường minh bạch và đáng tin cậy, ảnh hưởng tích cực đến mối quan hệ với cổ đông, nhà đầu tư, và đối tác kinh doanh.
Hiểu đơn giản, tài chính công bao gồm quản lý và sử dụng nguồn lực tài chính của chính phủ hoặc các tổ chức công cộng. Tài chính công liên quan đến việc thu thuế, chi tiêu công, và quản lý ngân sách quốc gia.
Một số nhiệm vụ thiết yếu của chính phủ bao gồm thu tiền từ khu vực công thông qua thuế, huy động vốn thông qua trái phiếu và chuyển tiền vào một loạt các dịch vụ có lợi cho công chúng. Bằng cách giám sát việc tạo thu nhập và chi tiêu này, các cơ quan chính phủ giúp đảm bảo nền kinh tế ổn định và ngăn ngừa thất bại thị trường.
Các khía cạnh của tài chính công có ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến hoạt động kinh doanh và tài chính cá nhân.
Tài chính doanh nghiệp bao gồm tất cả các hoạt động tài chính liên quan đến việc điều hành một doanh nghiệp, bao gồm huy động vốn, đầu tư, quản lý rủi ro tài chính, và phân phối lợi nhuận.
Một ví dụ điển hình về tài chính doanh nghiệp là khi một doanh nghiệp lựa chọn giữa tài trợ bằng vốn cổ phần và tài trợ bằng nợ để huy động vốn. Tài trợ vốn cổ phần là hành động đảm bảo nguồn tài trợ thông qua các sàn giao dịch chứng khoán và phát hành, trong khi tài trợ bằng nợ là một khoản vay phải được hoàn trả cùng với lãi suất vào một ngày đã thỏa thuận.
Doanh nghiệp phải xây dựng kế hoạch tạo doanh thu để xác định lợi nhuận kinh doanh trong trung và dài hạn.
Tài chính cá nhân liên quan đến vấn đề tiền bạc của cá nhân và gia đình, bao gồm lập ngân sách, lập chiến lược, tiết kiệm và đầu tư, mua sản phẩm tài chính và bảo vệ tài sản. Ngân hàng cũng được coi là một thành phần của tài chính cá nhân.
Tài chính cá nhân có thể tác động đến doanh nghiệp của bạn như thế nào?
Chủ doanh nghiệp phải phát triển một kế hoạch tài chính cá nhân chiến lược để bảo vệ họ khỏi những tình huống không lường trước được. Ví dụ, tiền tiết kiệm có thể giúp cá nhân huy động vốn khởi nghiệp và duy trì kinh doanh, giúp chủ doanh nghiệp tránh bị hết tiền và buộc phải bán doanh nghiệp.
Tài chính xã hội tập trung vào việc áp dụng các nguyên tắc và công cụ tài chính để tạo ra tác động tích cực đối với cộng đồng và xã hội. Mục tiêu chung hướng tới là không chỉ tạo ra lợi nhuận tài chính mà còn đem lại giá trị xã hội và môi trường cho cộng đồng.
Tài chính xã hội có thể bao gồm các hoạt động như đầu tư vào các dự án giáo dục, y tế, phát triển cộng đồng, hỗ trợ người nghèo, hỗ trợ cho các doanh nghiệp xã hội, và các chương trình bảo vệ môi trường.
Tài chính hành vi tập trung nghiên cứu về cách con người, tổ chức và các thị trường tài chính thực hiện quyết định tài chính.
Mở rộng ra, tài chính hành vi còn nghiên cứu về cách nhận thức, tâm lý, và yếu tố xã hội ảnh hưởng đến quyết định tài chính, ví dụ như dựa vào tâm lý học hành vi để giải thích sự kiện bất thường trên thị trường chứng khoán, chẳng hạn như sự tăng hoặc giảm giá cổ phiếu.
Do sản xuất hàng hoá và tiền tệ
Sự ra đời của tài chính gắn liền với sự phát triển của sản xuất hàng hóa và tiền tệ. Khi xã hội bắt đầu có sự phân công lao động, tư liệu sản xuất và sản phẩm lao động bị chiếm hữu bởi các chủ thể khác nhau, nền sản xuất hàng hóa xuất hiện và tiền tệ được ra đời. Các quỹ tiền tệ được tạo lập bởi các tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội và sử dụng để đầu tư phát triển kinh tế – xã hội. Các quan hệ kinh tế phát sinh từ đây đã làm nảy sinh phạm trù tài chính, phản ánh mối quan hệ phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị.
Nguồn gốc ra đời của tài chính là gì? Đó là nền sản xuất hàng hóa – tiền tệ đã làm xuất hiện các nguồn tài chính, tức là của cải xã hội dưới hình thức giá trị. Trong điều kiện kinh tế hàng hóa – tiền tệ, hình thức tiền tệ được các chủ thể trong xã hội sử dụng để phân phối sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân, tạo lập nên các quỹ tiền tệ riêng phục vụ cho những mục đích của mỗi chủ thể.
Tiền tệ không chỉ là phương tiện trao đổi mà còn là công cụ để quản lý và điều tiết các hoạt động kinh tế. Các quỹ tiền tệ này có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như đầu tư, tiêu dùng, tiết kiệm và hỗ trợ các hoạt động kinh tế – xã hội, tạo ra một hệ thống tài chính phong phú và đa dạng trong xã hội.
Sự ra đời của tài chính là gì và có liên quan mật thiết đến sự xuất hiện của Nhà nước không? Câu trả lời hoàn toàn là có, khi xã hội phát triển và nhà nước ra đời, các hoạt động tài chính được thúc đẩy mạnh mẽ. Với chức năng, quyền lực của Nhà nước cần duy trì các hoạt động, phát triển xã hội, tạo lập quỹ ngân sách nhà nước thông qua việc phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị. Điều này dẫn đến sự hình thành lĩnh vực tài chính nhà nước, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và mở rộng phạm vi hoạt động của tài chính cũng như phát triển nền kinh tế hàng hóa.
Hoạt động phân phối tài chính là một yếu tố khách quan nhưng nó chịu sự chi phối trực tiếp của nhà nước hoặc gián tiếp thông qua các chính sách kinh tế như chính sách thuế, chính sách tiền tệ và các chính sách tài chính khác. Nhà nước với quyền lực chính trị của mình, thông qua hệ thống các chính sách và chế độ, đã tạo ra môi trường pháp lý cho các hoạt động tài chính. Ngoài ra, nhà nước còn nắm quyền đúc tiền, in tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ, đảm bảo sự ổn định và phát triển của nền kinh tế.
Bản chất của tài chính là gì? Bản chất của tài chính có thể hiểu là các quan hệ kinh tế liên quan đến việc phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị. Thông qua các quan hệ này, các quỹ tiền tệ được tạo lập và sử dụng nhằm đáp ứng nhu cầu tích lũy và tiêu dùng của các chủ thể trong nền kinh tế.
Mặc dù bề ngoài tài chính có vẻ giống như các quỹ tiền tệ của các chủ thể trong xã hội nhưng tài chính không phải là tiền tệ. Về bản chất, trong trao đổi hàng hoá, tiền tệ là vật ngang giá chung với các chức năng cơ bản: phương tiện để đo lường giá trị hàng hóa, phương tiện trao đổi và phương tiện tích lũy. Trong khi đó, tài chính được hiểu là sự vận động tương đối của tiền tệ khi thực hiện các chức năng của mình, nhằm mục đích tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong nền kinh tế.
